İngilizce’de Transitive ve Intransitive Verbs

İngilizce’de fiiller transitive veya intransitive yani geçişli veya geçişsiz olabilir. Peki bu ne anlama geliyor ve kurduğun cümleleri nasıl etkiliyor? Bu videonun sonunda biliyor olacaksın =)

Konuyla ilgili ek örnekler de içeren PDF dosyasını bu sayfaya e-posta adresini bırakarak indirebilirsin =)

Mesela iki ayrı cümle grubuna bakalım.

• He danced.
• They are resting.
• She came to the office.
• I am sitting.

Cümleleri ile,

• I fixed the car.
• I gave the letter to him.
• He bought a new computer.
• Mert told a joke.

Cümleleri arasındaki farklara bakalım. İki örnek grubu arasındaki nasıl bir fark var?

Fark şu: İlk örnek grubundaki cümleler geçişsiz fiiller içeriyor, yani fiilden sonra bir nesne gelmiyor.

İkinci örnek grubundaki fiiler ise transitive yani geçişli fiillerden oluşuyor. Arkasından mutlaka bir nesne gelmeli. Bu şekilde söylediğim zaman bunun neyi etkilediğini kafanda canlandıramamış olabilirsin o yüzden örnekler üzerinden devam edelim.

Mesela “Tamir ettim.” ifadesine bakalım. Bunu “I fix.” diye söyleyebilir misin?

Eğer bu şekilde söylersen hata yapmış oluyorsun çünkü fix fiili transitive yani geçişli bir fiil. Mutlaka arkasından neyi tamir ettiğini belirtmen lazım veya karşındaki kişi neyden bahsettiğini biliyorsa “I fixed it.” demelisin. Aksi halde cümle kulağa eksik geliyor.

“I fixed” demek, Türkçe’de birine gidip “Tamir” demeye benziyor. Karşındaki kişi anında “Nasıl yani, bir şey mi tamir ettin. Eğer öyleyse ne tamir ettin?” diye düşünecek.

İşte aynı his “I fixed” ifadesinde de var. Cümle kulağa eksik geliyor ve karşında kişi anında “Bir şey mi tamir ettin. Öyleyse?” diye düşünecek.

Fakat intransitive yani geçişsiz fiillerde böyle bir durum yok. Örneğin “Uyuyorum.” derken “I am sleeping.” diyebilirsin. Kimse sana “Neyi uyuyorsun?” diye sormayacak çünkü bir şeyi uyuyamazsın. Bu saçma.

İşte geçişli fiillerle geçişsiz fiiller arasındaki fark bu. Geçişli fiillerde yani transitive verblerde mutlaka arkasından bir nesne gelmeli. Geçişsiz fiillerde ise gelmez.

İlk başta gördüğümüz örnek setine dönüp tüm cümleleri tekrar inceleyelim.

“He danced.” cümlesinde “Onu dans etti.” diyemediğinden veya “Neyi dans etti?” diye soramadığın için bu geçişsiz bir fiil. Bu yüzden “He danced.” doğru.

Fakat “I fixed the car” ifadesinde az önce de gördüğümüz gibi “fix” fiilinin arkasından mutlaka “the car” gibi bir nesne gelmeli. Aksi halde cümle eksik oluyor.

Sıradaki örnekte “They are resting.” yani “Dinleniyorlar.” cümlesi var. Bu da doğru bir cümle çünkü bir şeyi dinlenemezsin. Bu saçma oluyor.

Ancak “I gave the letter to him.” yani “Mektubu ona verdim.” cümlesinde bir şeyi vermen lazım. Bu yüzden sadece “I gave.” gibi bir cümle hatalı oluyor. Burada ya “I gave the letter.” ya da “I gave it.” şeklinde bir şey söylemen lazım. Aksi halde karşındaki kişi cümlenin eksik olduğunu hissedecek.

Sıradaki örneğe bakalım.

“She came to  the office.” yani ofise geldi. Yine burada da bir şeyi gelemediğin için ve bu saçma olduğundan bu intransitive yani geçişsiz bir fiil. O yüzden sadece “She came” diyebilirsin. Arkasından bir nesne gelmiyor.

Ancak “He bought a new computer.” cümlesinde “buy” fiili transitive yani geçişli. Burada mutlaka ne satın aldığını belirtmen lazım. Eğer “He bought” gibi bir cümle kurarsan bu birine “Satın aldım.” demek yerine sadece “Satın.” demeye benziyor. Karşındaki kişi hemen bir eksiklik olduğunu hissedip “Nasıl yani?” diye soracak. O yüzen ya “He bought a computer.” demen lazım ya da satın alınan şey belliyse, “He bought it.” demelisin.

Son örnek ikilisine de bakalım. “I am sitting.” cümlesi “Oturuyorum” demek. Bir şeyi oturamayacağın için burada sit fiilinden sonra bir nesne gelmiyor. “I am sitting.” diyebilirsin.

Fakat “Mert told a joke.” yani “Mert şaka yaptı.” cümlesinde bir şeyi söylemek zorundasın. O yüzden bu transitive yani geçişli bir fiil. Eğer “Mert told.” dersen bu cümle eksik olacak. Bu da yine birine “Mert şaka.” demeye benziyor. Karşındaki kişi muhtemelen seni anlamayacak ve cümle ona eksik gelecek.

O yüzden mutlaka “Mert told a joke.”, “Mert told him.” gibi fiilden sonra bir nesne gelmeli.

Özetle, geçişli ve geçişsiz fiiler önemli. Bir fiilin geçişli veya geçişsiz olduğunu anlamak için yapabileceğin bir şey de fiile “What” yani “Ne” diye sormak. Eğer bunun bir cevabı varsa, geçişli fiil ve arkasından nesne gelmeli. Cevabı yoksa ve soru saçma oluyorsa da fiil geçişsiz demektir.

• I fixed. I fixed what? – Clock, car v.b. bir cevabı var. Demek ki nesne gelmeli.
• I sat. I sat what? – Saçma bir soru oluyor. Demek ki nesne gelmemeli.
• I will send them. Send them what? – Letter, text, e-mail gibi cevabı var. Demek ki mutlaka nesne gelmeli.

Harika, artık geçişli ve geçişsiz fiillerin ne olduğunu ve cümlelerinin anlaşılması açısından önemini biliyorsun.PDF dosyasını bu sayfaya e-posta adresini bırakarak indirmeyi unutma =)

Bir sonraki yazıda bu konuya devam edeceğiz ve hem geçişli hem de geçişsiz olabilen fiilleri inceleyeceğiz. Böylece konuyu ve nasıl cümle kurman gerektiğini tam olarak öğrenmiş olacaksın =)